Zdrowie

Podczas pierwszej wizyty uchodźcy z Afganistanu poświęć trochę czasu i przekaż mu podstawowe informacje na temat opieki zdrowotnej w Polsce. Wyjaśnij takie pojęcia, jak NFZ, POZ, lekarz pierwszego kontaktu, pogotowie ratunkowe, przychodnia. Podpowiedz, z jakimi dolegliwościami taki pacjent powinien się zgłaszać do lekarza POZ, pogotowia czy szpitala. Wyjaśnij, czym jest skierowanie czy recepta. Postaraj się zapewnić Afgankom badanie u lekarza – kobiety, a Afgańczykom u lekarza – mężczyzny (różnice kulturowe). Upewnij się, czy pacjent jest na bieżąco z harmonogramem szczepień.

Zbadaj uchodźców z Afganistanu, w tym dzieci, pod kątem gruźlicy. Częstość jej występowania w Afganistanie jest wysoka, wynosi od 40 do nawet 499 przypadków na 100 tys. osób.

Rozważ badanie przesiewowe w kierunku wirusowego zapalenia wątroby typu B, szczególnie wśród osób, które przybyły do Polski niedawno, zwłaszcza kobiet w ciąży. Częstość występowania wirusowego zapalenia wątroby typu C jest w Afganistanie wyższa niż w Polsce. Warto więc zlecić wykonanie badań przesiewowych w tym kierunku.

Zwróć uwagę na ewentualne oznaki polio i zapewnij się, że pacjent z Afganistanu był szczepiony. Polio jest chorobą endemiczną w Afganistanie. W niektórych obszarach Afganistanu istnieje ryzyko malarii czy wysokie ryzyko tyfusu.

Ważne, by przy badaniach uchodźców z tego kraju mieć też na uwadze infekcje przenoszone drogą płciową, m.in. HIV (wskaźnik jego występowania w Afganistanie jest niski, ale warto go skontrolować). Zaleć test na HIV. Warto również zbadać wszystkich aktywnych seksualnie pacjentów poniżej 25 roku życia na obecność chlamydii.

W Afganistanie istnieje także wysokie ryzyko zarażenia durem brzusznym. Zapewnij więc osobom podróżującym z tego rejonu świata szczepienia na dur brzuszny oraz porady dotyczące zapobiegania gorączce jelitowej. Zwróć uwagę na problemy żywieniowe i metaboliczne, mając na uwadze np. zmianę diety.

Wśród osób pochodzących z Afganistanu istnieje również ryzyko robaczycy przenoszonej przez glebę. Zwróć więc uwagę na badania w kierunku wykrycia pasożytów jelitowych.

Kolejnym ryzykiem, zwłaszcza u dzieci w wieku przedszkolnym, jest niedokrwistość. Warto więc przy pierwszym badaniu zwrócić uwagę na ewentualne objawy anemii.

W przypadku kobiet zalecane jest również rozważenie przesiewowych badań mammograficznych czy badań przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy.

Publiczna służba zdrowia w Afganistanie była na dobrym poziomie podczas 20 lat funkcjonowania w tym kraju sił międzynarodowych. W tym czasie była wspierana finansowo m.in. przez USA, kraje UE, Bank Światowy czy rząd Japonii. Przekładało się to zarówno na poziom opieki świadczonej w placówkach publicznych, jak i prywatnych. Obecnie, w związku z brakiem systemu ubezpieczeń w Afganistanie, państwo nie ma pieniędzy na jej finansowanie i jakość świadczonych usług spadła.

Podstawową zasadą dotyczącą świadczenia usług medycznych w Afganistanie, wynikającą z kwestii kulturowych i religijnych, jest to, że kobiety badane są przez lekarzy – kobiety, a mężczyźni przez mężczyzn. Dlatego w Polsce, w miarę możliwości kadrowych, wskazane jest, by zapewnić im komfort dotrzymania takiej zasady.

W czasie, w którym w Afganistanie obecne były siły międzynarodowe, system opieki nad kobietami ciężarnymi był dość dobrze rozwinięty. Niektóre Afganki korzystały też z opieki medycznej w Indiach czy Pakistanie. W Polsce warto uświadamiać uchodźczynie z tego kraju, na jakie badania i jaką pomoc medyczną w okresie ciąży mogą liczyć, na czym polegają i czemu służą poszczególne badania, na przykład prenatalne.

W Afganistanie większość leków dostępna jest w aptekach bez recepty. Afgańczycy kupują też środki medyczne w Indiach czy Pakistanie – także bez recept. Należy więc informować uchodźców, że specjalistyczne leki w Polsce można kupić tylko z receptą wystawioną przez lekarzy.